„Czym zasmuciłeś Boga albo czym go obraziłeś?” – pada pytanie w dziecięcym rachunku sumienia, tak jakby Bóg się smucił lub obrażał na człowieka. Zaniedbywanie nauki religii jest przewinieniem przeciwko przykazaniu „nie będziesz miał bogów cudzych przede mną”, a przechodzenie przez ulicę w miejscach niedozwolonych – wykroczeniem przeciwko przykazaniu „nie będziesz zabijał”. Mam nadzieję, że dziecko wie o co chodzi, bo mnie trudno to zrozumieć…

Gdy dziecko dorasta, zmieniają się także metody wychowawcze. To co było skuteczne, gdy dziecko chodziło do przedszkola – przestaje działać, gdy ma ono 15 lat. Zakazy odnoszą mniejszy skutek, a stawiane przez rodziców pytania irytują. Prośby typu: „bądź odpowiedzialny”, „idź do kościoła”, „wróć do domu o przyzwoitej porze” tracą dawną skuteczność. Jeśli chcesz, by prawie dorosłe już dziecko rozwijało się wewnętrznie – zmień język, zadawaj istotne pytania i opowiadaj historie z własnego życia.

Wielu rodziców żali się, że ich dorastające dzieci nie chcą chodzić do kościoła. Próbują wywrzeć na nich presję, by poszły wreszcie do spowiedzi, by uczestniczyły we Mszy świętej. Od samego rana w niedzielę zaczyna się „gderanie” matki i stanowczy opór zbliżającego się do pełnoletniości syna.

Filozofia sukcesuNajbardziej powinni się o swoje dzieci obawiać ci rodzice, którym się wszystko w życiu udaje. Marek odpowiadając na pytanie „dlaczego zaczął brać”, opowiedział mi o swoim ojcu i jego ciągłych sukcesach. Już w szkole podstawowej matka pokazywała mu szkolne świadectwa ojca, wyróżnienia jakie zdobywał i dawała wyraz swojemu niezadowoleniu, gdy Marek przynosił oceny dostateczne. Ojciec nigdy nie przyznawał się do porażek i dawał siebie za przykład człowieka, któremu się w życiu powiodło.