Duch Święty działa od początku istnienia świata, unosi się nad bezmiarem wód kiedy świat jest jeszcze chaosem. Trzecia Osoba Trójcy Świętej szczególnie zaznacza swoją obecność w działalności proroków Starego Testamentu a później podczas tworzenia się Kościoła. Wylewa swoją łaskę na uczniów zebranych w Wieczerniku w dniu Pięćdziesiątnicy, pozwalając im mówić w nieznanych sobie językach i jednocząc ludzi, którzy do tej pory się nie rozumieli. Tak powstała wspólnota Kościoła jest miejscem szczególnej działalności Ducha Świętego, który nie przestaje w niej działać aż do dziś.

Wydaje się jednak, że począwszy mniej więcej od czasów średniowiecza, kiedy kończy się epoka pierwszych Ojców Kościoła i założycieli wielkich zakonów, Duch Święty jakby „ukrywa się”, staje się nie tyle nieobecny, co mniej znany i mniej wzywany. Swoją obecność zaznacza w sposób widzialny poruszając wielkich ludzi do tworzenia nowych wspólnot zakonnych i zgromadzeń, szczególnie apostolskich (jak choćby jezuici), ubogacając w ten sposób duchowość Kościoła i dając mu nową siłę i żywotność. Jednak zwykły człowiek miał „utrudniony” dostęp do Ducha Świętego i do duchowości w ogóle. W czasach Ignacego wspominanie Ducha Świętego w książkach czy kazaniach mogło zostać uznane za element nieomalże sekciarski (wystarczy wspomnieć kłopoty założyciela jezuitów z Inkwizycją i podejrzenia o udział w sekcie „alumbrados”, która negowała wszelką formę instytucji i opierała się jedynie na objawieniu danym bezpośrednio przez Ducha Świętego).

Po tym trudnym okresie Duch Święty sam postanowił przypomnieć o sobie i w pewien sposób odnowić doświadczenie Wieczernika w świecie. Tym doświadczeniem jest Odnowa Charyzmatyczna, której historii nie chcę tutaj przytaczać, jest wiele wystarczających źródeł na ten temat, wystarczy wspomnieć tylko, że jej wersja katolicka swój początek w pewien sposób bierze z Soboru Watykańskiego II. Zarysowując duchowość, jaką dziś żyje Odnowa nie można tego fragmentu historii pominąć, uważam wręcz, że jest to decydujący moment, który naznaczył duchowość Odnowy na zawsze.

Co takiego wydarzyło się na Soborze Watykańskim II? Najpierw – słynna modlitwa Ojca Świętego Jana XXIII, otwierająca Sobór, w której wzywał on Ducha Świętego, by wylał się na cały Kościół i świat. Można powiedzieć, że to przyzywanie Ducha było jakby pierwszą Odnową, która powstała w łonie Kościoła katolickiego a Sobór jakby pierwszą wspólnotą, zamkniętą w „rzymskim” Wieczerniku, która to wspólnota poruszana mocą tegoż Ducha doprowadziła do przemiany Kościoła i świata. Sobór dokonał przede wszystkim podwójnej odnowy w Kościele: odnowy liturgicznej i biblijnej. Uproszczenie liturgii i możliwość wprowadzenia języków narodowych spowodowało, że liturgia stała się bardziej klarowna i dostępna dla każdego człowieka wierzącego. Przetłumaczenie zaś i rozpowszechnienie Biblii rozbudziło wśród wiernych wielki głód Słowa Bożego.

Bez wątpienia te dane trzeba mieć na uwadze szukając korzeni duchowości Odnowy Charyzmatycznej, bowiem nie ulega wątpliwości, że pierwsze wspólnoty właśnie do tego się odwołują: z jednej strony jest odkrywanie na nowo Słowa Bożego jako źródła życia prawdziwie chrześcijańskiego, z drugiej strony ogromne ożywienie życia liturgicznego i sakramentalnego z Eucharystią na czele. To jest to, czym tak naprawdę żyje cały Kościół, więc można powiedzieć, że Odnowa Charyzmatyczna, żyjąc Słowem Bożym i Eucharystią, staje niejako w centrum Kościoła, czy wręcz – staje się „duszą Kościoła”.

Odnowę Charyzmatyczną zalicza się do ruchów katolickich (lub kościelnych). Jak należy jednak rozumieć słowo „ruch”. Na pewno nie jest to ruch w znaczeniu socjologicznym (tzn. jako grupa osób zjednoczona w jakimś wspólnym celu, który sobie sama wytycza). Jak podkreśla kard. Suenens bardziej należy mówić o strumieniu łaski, który rozlewając się po całym świecie, tworzy wspólnoty modlitewne na sposób spontaniczny, które to wspólnoty żyją w nowy sposób. W pewnym sensie Odnowa jest ruchem, czy prądem, ale tylko wtedy, kiedy staje się impulsem odnowy życia dla całego Kościoła, lub też mówiąc inaczej – to cały Kościół jest w nieustannym ruchu (poruszany przez Ducha Świętego) i Odnowa przez to, co w sobie zawiera, również do tego ruchu Kościoła się przyczynia.

Zanim przejdę do specyfiki duchowości Odnowy Charyzmatycznej chcę wspomnieć o jeszcze jednej ważnej kwestii. Jakkolwiek źródeł Odnowy należy upatrywać w Soborze Watykańskim II, to jednak powstanie Odnowy nie jest efektem żadnej reformy wewnątrzkościelnej czy też studiów nad Duchem Świętym lub nad charyzmatami; nie miała też u początku żadnego planu ani struktury – Odnowa Charyzmatyczna rodzi się jako owoc modlitwy, wołania o Ducha Świętego. To wołanie płynie nie ze strony teologów czy hierarchii kościelnej, lecz ze strony osób świeckich zjednoczonych na modlitwie i czytaniu Słowa Bożego. To pokazuje, że Duch wieje tam gdzie chce i rozpoczyna swoje dzieło w miejscu, które On sam wybiera, niezależnie jak bardzo byłoby ono ubogie czy nieprzygotowane. Cdn.

o.Grzegorz Ginter SJ
strona osobista

Polecamy książkę o. Józefa Kozłowskiego "Życie w Duchu Świętym", która jest podręcznikiem do przeżycia Seminarium Odnowy Życia w Duchu Świętym - podstawowej formacji w grupach Odnowy.  Więcej tutaj!